.
De BOK COVID hangt in Madrid Museo Lázaro.
Madrid 23 maart 2023
De Spaanse schilder en graveur Francisco Goya y Lucientes, (30 maart 1746 en gestorven op 6 april 1828) vond dat hekserij is gebaseerd op redeloosheid en dat de angst aangewakkerd werd door de kerk en inquisitie, om zo de macht te behouden. Goya, was de eerste kunstenaar die woke was. Een echte woker. Maar geen vrolijke links progressieve kunstenaar.
Het onderwerp van het schilderij De Bok, is een samenzwering van oude heksen te zien: coven genoemd en vindt ‘s nachts plaats. Een man met een wit overhemd is overvallen door heksen op zijn rustplaats. De man wordt gekweld door de koningin van de heksen, die met haar gele cape in het middelpunt van de compositie is afgebeeld.
Heksen doen verschillende dingen: de oudste heeft een uil op haar hoofd, draagt een mand met kinderen die uit huis gestolen zijn. Naast haar staat een heks met een witte cape, die met kaarslicht de samenzwering, de covid, voorleest. Een andere heks steekt een speld in de rug van een foetus om er bloed uit te zuigen. Twee vleermuizen grijpen haar mantel vast. Weer een andere heks verlicht met een kaars de angstige overvallen man. Vanuit de donkere hemel doemt een figuur, misschien de echte duivel op, met botten in zijn handen. Het dramatische effect van dit schilderij is Goya’s stijl. Zo verdiepte hij zich in angstaanjagende ritueel, zeer sombere kleuren om te laten zien hoe belachelijk de covid eigenlijk was. De kerk kon zijn reet likken.
De moeders, vrouwen, kinddieven brengen hulde door baby’s te schenken. Kinderen met het zuiverste bloed. Duivels drinkgelag. Er is er zelfs een die een uitgemergeld kind aanbiedt of een aan een stok. Alles in grijze, bruine kleuren. Je wordt er niet vrolijk van.
Deze heksen zijn al ter dood veroordeeld, worden vervolgd maar, waren voornamelijk boerinnen zo blijkt. Zij hadden eigenlijk niets te maken met de duistere covid uitvoering. Laat staan dat ze het met een bok deden. Goya, liet zien hoe je vrouwen kunt stigmatiseren.
Fictie en werkelijkheid. Bijgeloof, het kerkelijke geloof en de moordenaars uit naam van het christendom. Het kind opofferen om de zuiverheid van de ziel?
Goya, vond dat de hekserij gebaseerd is op redeloosheid en de angst is aangewakkerd door de kerk en de inquisitie, om zo de macht te behouden. Dat dit van zijn schilderijen afdruipt is duidelijk. Maar wat is er nog meer te zien?
Goya, was de eerste kunstenaar die woke was. Een echte woker. Een propper om naar de schilderijententoonstelling te komen om bewust te worden van het onrecht dat vrouwen werd aangedaan. Een anti affiliatie kunstenaar. Een influencer zonder internet. Draadloos.
Goya’s schilderijen zijn ondanks de kleuren, toch zo grijs, zo grauw en met bilirubine kleuren dat je er bijna niet in gelooft. Schilderijen waar ik niet lang naar kijken kan. Ook het schilderij de Bok. Het ‘kijkgeloof’ ontbrak me. En zonder geloof kan ik niet leven.
.
Robert Kruzdlo 2023 23 maart