verklaar brein wat ik niet verklaren kan
wat ik niet ken toch aan lieflijk blijft
slechts een vraag liefde waar ben je
wordt de liefde steeds vaker gemist
alleen het brein kent haar knechten
*
Zou zomaar een gedicht van Ingeborg Bachmann kunnen zijn. Het gedicht is van de Spaanse schrijver Sixto Maria Tias een onbeduidend dichter uit de achttiende eeuw woonachtig in Olot Spanje.
*
Ik ben in Rome en sta in de Via Bocca di Leona 60 Rome centrum niet ver van het Piazza di Spagna voor het appartement waar Ingeborg Bachmann heeft gewoond. Gister heb ik voor een ander appartement gestaan. In Via Ripetta 226 dicht bij het Mausoleum van Augustus. Hier woonde Bachmann van 1966 tot 1971. (Niet ver van Villa Borghese waar ik vijftig jaar geleden al dromend rondliep.) Ik dronk koffie in haar favoriete bar Café Greco waar nog steeds veel Duitstalige komen. Sinds 1954 woonde Bachmann in Rome. Als laatste bezoek ik het appartement dat zij huurde in Palazzo Sacchetti. In dit appartement viel ze met een brandende sigaret in slaap. Bijna verzwolgen door de vlammen werd ze in een ziekenhuis opgenomen. In 1973 stierf ze aan de gevolgen van een mysterieus brandongeval. Ze verhuisde vaak in Rome door wat ze zei: de slechte mensen en het lawaai.
*
Vlak bij Palazzo Sacchetti huur ik een kamer in departement van Hotel Relais Giulia. Vrienden prijs.
Bachman is een van mijn favoriete schrijfsters. Ik lees hoofdzakelijk vrouwelijke schrijfsters. Haar enige roman ‘Malina’ schreef ze zonder schema’s op te zetten, geen lineaire verhaallijn, intuïtief komt de samenhang vanzelf. Zo moet je schrijven vind ik. Ik kijk met haar mee als ik haar lees. De woordroes maakt haar meester van haar zoeken naar het geweld dat zich in haar leven heeft afgespeeld. Moorddadige nazi-opvoeding van haar vader, de bekrompen maatschappij van de volwassenen, volwassenen waar ze zich niet mee wil onderhouden, hoe vrouwen door mannen worden vernederd en vernietigd. Haar gewelddadige vader en waarschijnlijk incest, is wat ze het meest vreest. Verwondingen waarover ze een taal wilde vinden en niet vindt. Soms.
Ik moet denken aan de nachtmerries die ze heeft: De vader, neemt haar mee naar het kerkhof van de vermoorde dochters en sluit haar op in een gaskamer, laat haar elektroshocks ondergaan.
Plots valt mij ook dit in: Voor u heren, zei hij, staat een man. Doe er u voordeel mee. Ik ben te voet uit de diepere diepten van de grootstedelijke gaskamer gekomen zonder te rusten of te stoppen… (…)
De schrijver van deze tekst is Samuel Beckett. Mercier and Camier 1970.
Kende Beckett de schrijfster Ingeborg Bachmann?
‘Oudzeer’ brengt een schrijver soms tot ongekende diepgang waar het onuitsprekelijke banaal wordt weergegeven.
Rome 27 november 2021 (Ik blijf hier tot juli 2021.) Bewerkt op 29 nov. 2021.
Wikipedia: Het tweede hoofdstuk Malina, “De derde man”, is het hoogtepunt van het verhaal. In droomscènes herinnert de verteller zich de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog , gaskamers en verkrachtingen. Een ‘vader’-figuur is alomtegenwoordig in haar dromen en ze realiseert zich dat ze niet haar eigen vader vertegenwoordigt, maar de door mannen gedomineerde wereld van het nazisme in bredere zin. ISBN: 9780811228725 , Paperback
